Zabytki

Warto Zobaczyć

Kościół p.w. Św. Piotra i Pawła w Lachowicach

 

                                                                                            

Kościół w Lachowicach nazwany „ PEREŁKĄ „ gminy Stryszawa, położony na Szlaku Architektury Drewnianej usytuowany jest w centrumwsi na niewielkim wzniesieniu, ok. 100 m. na południe od drogi lokalnej Sucha – Jeleśnia. Wzniesiony został na dawnym cmentarzu otoczonym wieńcem starodrzewu, w miejscu starej kaplicy cmentarnej. Potrzeby budowy kościoła w Lachowicach odczuła hr. Teresa z książąt Sułkowskich Wielkopolska, właścicielka dóbr klucza suskiego. Rok 1789 jest rokiem prześladowania Kościoła Katolickiego we Francji w czasie Wielkiej Rewolucji, zamykania kościołów, rozpędzania duchowieństwa świeckiego i zakonnego, którzy nieraz w przebraniu świeckim odprawiali Mszę Świętą i nabożeństwa i udzielali Sakramentów Świętych wiernym na strychach po piwnicach i suterenach Paryża. Wówczas to Teresa Wielopolska rozpoczęła budowę kościoła w Lachowicach w 1789 r. naśladując swych poprzedników hr. Komorowskich. „Na jej rozkaz najzdrowsze, strzeliste, piękne jodły, modrzewie i świerki - „senatory leśne” na Czarnej Górze, pod rozkazem pił pochyliły się majestatycznie, a swym łoskotem oznajmiły okolicy radosną wieść, że w Lachowicach powstanie „Dom Boży”, w którym rozbrzmiewać będzie po wieczne czasy:    Św. Boże, Św. Mocny, Św., a Nieśmiertelny.”Budowa trwała trzy lata i 1 stycznia 1792 r. proboszcz suski ksiądz Ignacy Machayski poświęcił nowy kościół w Lachowicach, ustanawiając go kościołem filialnym parafii suskiej. Tak więc skończyły się przymusowe wędrówki wiernych do kościołów w Suchej i Krzeszowie.Kościół wzniesiony jest z drewna iglastego, składa się zprostokątnej nawy, węższego od niej, zamkniętego trójbocznie prezbiterium oraz masywnej wieży na planie kwadratu przylegającej do nawy. Wszystkie części świątyni, otoczone są podcieniami, które wsparte są na słupach i w większości otwarte na zewnątrz. Bardzo charakterystyczna jest wieża świątyni- masywna o zwężających się ku górze ścianach. Wnętrze kościoła nakryte zostało pozornym sklepieniem kolebkowym. Dekoracja malarska lachowickiej świątyni stanowi przykład rozpowszechnionej w baroku tzw. polichromii iluzjonistycznej, której celem było uzyskanie ścian jako trójwymiarowej przestrzeni. Parafianie wraz z księdzem proboszczem o perełkę Lachowic, troszczą się po obecne czasy. Kościół w Lachowicach jako zabytek ze względu na swój wiek i sposób jego budowy pozostaje pod ustawą ochrony zabytków architektonicznych. W roku 2004 zabytek został laurem w konkursie Generalnego Konserwatora Zabytków „Zabytek Zadbany”. Rok wcześniej świątynia „otarła” się o wpis na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Kościoł w Lachowicach był jednym z obiektów X Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego, które odbyły się w 2008 roku.

Kliknij i zobacz artykuł i film o kościele w Lachowicach



Klasztor Sióstr Zmartwychwstanek na Siwcówce



Klasztor położony pod najwyższym szczytem gminy - Jałowcem (1111 m n.p.m.) Został on założony w roku 1929. Klasztor miał pomagać wiejskim dziewczętom w zdobyciu dobrego wychowania i zawodu. Od początku siostry pomagały mieszkańcom Stryszawy, służyły chorym, prowadziły świetlicę. Kilka lat później komunistyczne władze zakazały prowadzić świetlicę.

W latach 1960-1968 klasztor ten był ulubionym miejscem wypoczynku Prymasa 1000 lecia – kard. Stefana Wyszyńskiego, którego nieraz odwiedzał tam wówczas biskup krakowski Kardynał Karol Wojtyła. To miejsce pielgrzymek grup apostolskich, modlitewnych, a także indywidualnych turystów którzy pragną wypocząć na łonie natury i poznać miejsce, gdzie przebywał Kardynał Wyszyński i przyszły Papież. W Kaplicy Sióstr Zmartwychwstanek odnajdziemy obrazy ludowego malarza – Władysława Fronta.


Kliknij i zobacz artykuł oraz film o Siwcówce


Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej




W Górnej Stryszawie na niewielkim wzgórzu w 1870 roku ówcześni właściciele Stryszawy – Braniccy wznieśli murowany dwór. Przed wejściem do dworku znajduje się drewniana przeszklona weranda. Dworek przez lata niszczał. Po II wojnie światowej znajdowały się w nim mieszkania. Pod koniec XX wieku był siedzibą leśnictwa. W 2007 roku obiekt przejęła gmina. Trzy lata później dzięki środkom Unii Europejskiej z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego Programu Współpracy Transgranicznej Rzeczpospolita Polska – Republika Słowacka 2007-2013 rozpoczęły się prace nad rewitalizacją obiektu. Dziś dworek pięknie odnowiony jest siedzibą Gminnego Ośrodka Kultury. W dworku znajduje się Beskidzkie Centrum Zabawki Drewnianej, wystawa zabawek, a także Babiogórskie Sklepiki, gdzie można zakupić drewniane zabawki z obszaru gminy Stryszawa.

Wojewódzki Ośrodek Kultury w Bielsku Białej, który w 1993 roku rozpoczął realizacje programu Beskidzkie Centrum Zabawki Ludowej obejmującego edukację folklorystyczną z zakresu zabawkarstwa. To dzięki zabiegom tej instytucji, wspomagającej miejscowy ośrodek kultury, powstały w Stryszawie w 1995 roku Warsztaty Twórcze. W ramach tych warsztatów, prowadzonych przez GOK w Stryszawie, odbywają się zajęcia, podczas których, pod okiem doświadczonych instruktorów- twórców ludowych, dzieci i młodzież majamożliwość nauczenia się strugania zabawek i kultywowania regionalnych tradycji. W Beskidzkim Centrum Zabawki Drewnianej w Stryszawie bezpłatnie obejrzeć można wystawę zabawek drewnianych wykonanych przez mieszkańców Gminy Stryszawa. W roku 2016 żywiecko-suskie zabawkarstwo wpisane zostało na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. 14 października 2016 r. uroczyście odebrano decyzję o wpisie – z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego. Przy budynku Beskidzkiego Centrum Zabawki Drewnianej utworzono „Park Drewnianej Zabawki Ludowej”. Odpoczywając w ogrodzie otaczającym zabytkowy dworek w Parku Drewnianej Zabawki, można odnaleźć dużych rozmiarów bryczkę, konika czy „klepoka”.

Kliknij i zobacz artykuł oraz film o Beskidzkim Centrum Zabawki


Kościół św. Anny w Stryszawie




/na podstawie artykułu "Dzieje parafii św. Anny w Stryszawie" zamieszczonego w książce "Beskidzka katedra Prymasa Tysiąclecia" autorstwa ks. Andrzeja Walczaka/

Pierwsze wzmianki o potrzebie budowy kościoła w Stryszawie pojawiają się po roku 1772 r.

Pod koniec XIX wieku zorganizowała się w Stryszawie pod przewodnictwem Michała Trzop z Roztok grupa inicjatywna zamierzając zakończyć bierne oczekiwanie na budowę kościoła. Owocem podjętych działań oraz współpracy z Proboszczem suskim oraz Władysławem Branickim, właścicielem dóbr suskich, były postanowienia o wybudowaniu kaplicy cmentarnej dla odprawiania ceremonii pogrzebowych. Następne w kolejce były natomiast plany związane z zgromadzeniem niezbędnych środków finansowych potrzebnych do budowy okazałej świątyni, która spełniałaby potrzeby całej wioski. Ostatecznie przystąpiono do budowy wiosną 1892 r. od razu kościoła, który miał spełniać wszystkie funkcje w parafii. Wielką pomoc w trudzie budowy okazała hrabina Anna Branicka, córka Władysława Branickiego. Jako wyraz wdzięczności imię jej patronki wybrano na Patronkę świątyni i parafii.

Budowę w stanie surowym zakończono w 1894 r. Tego samego roku Michał Trzop udał się do Szczyrzyca i tam w opactwie cysterskim zakupił organy Tomasza Falla.  Przez dwa lata posługę duszpasterską pełnili księża dojeżdżający z Suchej. 28.VIII 1897 r. biskup Jan Puzyna przy okazji podróży do Krzeszowa, aby wizytować tamtejszą parafię, został zatrzymany przez uroczystą delegację składającą się z większości parafian z terenu Dolnej Stryszawy i przedłożono mu prośbę o ustanowienie niezależnej parafii w Stryszawie i posłanie oddzielnego duszpasterza. Jeszcze tego samego roku na Boże Narodzenie pojawił się ks. Franciszek Liptak rodem z Białki Tatrzańskiej, mianowany przez Biskupa pierwszym proboszczem Stryszawy. W dniach 3-5.IX 1897 r. biskup krakowski Jan Puzyna dokonał konsekracji świątyni. 

Kościół parafialny w Krzeszowie




Kościół powstał w 1902 r. na fundamentach kościołów z  z 1598 r. i 1615 r. Budowniczym krzeszowskiej świątyni był Karol Korn z Bielska. Na przełomie 1901 i 1902 roku zrobiono wiązania dachowe. Na wiosnę 1902 r. zbudowano wieże, na której 6 lipca 1902 roku osadzono krzyż. W kościele stawiano kamienne filary i przygotowywano rusztowanie do budowy sklepienia. Jesienią 1902 roku wykonywano ostatnie prace wykończeniowe, a z końcem roku po półtora rocznych pracach kościół był wybudowany. W roku 1903 ksiądz Bochenek zamówił trzy ołtarze w Tyrolu oraz organy 14-głosowe. Poświęcenia kościoła pw. Matki Bożej Nieustającej Pomocy, 21 czerwca 1903 roku, dokonał ks. Marceli Klimkiewicz, dziekan suski. Cztery lata po wybudowaniu nowego kościoła nastąpiła jego konsekracja. Msza konsekracyjna odbyła się 1 września 1906 roku. W Kościele znajdują się eksponaty z poprzednich świątyń: chrzcielnica kamienna, feletrony, lichtarze, kielichy i ornaty z XVIII w., a także krucyfiks z ok. 1380 r. Obok kościoła znajduje się dom oazowy z miejscami na 50 osób. Obecny proboszcz dba nie tylko o kościół, który jest ciągle remontowany, ale również o otoczenie kościoła. Powstały parkingi przy cmentarzu oraz przy kościele, została wyremontowana plebania oraz dom katechetyczny. W samym kościele została zmieniona posadzka oraz podłoga na chórze. Dach został pokryty miedzianą blachą, naprawione zostały gzymsy. Kościół został pomalowany, wymieniono ławki. Wstawiono cztery nowe witrarze. Oprócz tego przeprowadzono jeszcze wiele innych prac, które miały przygotować kościół i parafię do uroczystości 100-lecia konsekracji kościoła. Uroczysta Msza Święta pod przewodnictwem ks. kardynała Stanisława Dziwisza w 100-lecie konsekracji kościoła odbyła się 30 września 2006 roku.Po przybyciu do Krzeszowa ks. Antoni Kania dba nie tylko o kościół, który jest ciągle remontowany, ale również o otoczenie kościoła. Powstały parkingi, przy cmentarzu oraz przy kościele, została wyremontowana plebania oraz dom katechetyczny. Dach został pokryty miedzianą blachą, naprawione zostały gzymsy. Kościół został pomalowany, wymieniono ławki. Wstawiono nowe witraże. Oprócz tego przeprowadzono jeszcze wiele innych prac, które miały przygotować kościół i parafię do uroczystości 100-lecia konsekracji kościoła. Uroczysta Msza Święta pod przewodnictwem ks. kardynała Stanisława Dziwisza w 100-lecie konsekracji kościoła odbyła się 30 września 2006 roku. 


Mała architektura sakralna 

Wędrując po gminie Stryszawa nieraz można natknąć się na przydrożne figury i kapliczki. Zwykle pochodzą one z XVIII i XIX wieku, a motywem ich budowania były wydarzenia narodowe, religijne, jak i osobiste. Upamiętniają one radości i smutki mieszkańców: epidemie, śmierć bliskiej osoby, wojny, nieszczęścia, ale i nawrócenia i cudowne uzdrowieni.


 Groń Jana Pawła II




To prześliczne miejsce nazywane Sanktuarium Górskim Królowej ludzi Gór. Inicjatorem jego powstania  powstania byli Danuta Stefan Jakubowscy z Andrychowa, którzy w 1991 r. ufundowali w tym miejscu "Krzyż Ludziom Gór" dla uczczenia IV pielgrzymki papieża - Polaka do Ojczyzny. Cztery lata później na gruncie ofiarowanym przez Irenę i Stanisława Targoszów oraz Władysławę i Piotra Cholewów stalą już kaplica. Jest ona budowla murowaną z kamienia łamanego, z rodzajem zakratowanego z trzech stron podcienia, zaprojektowanym przez Jerzego Bizona, Halinę Jarosz i Andrzeja Kucharskiego. Ciekawostką jest fakt, że jej wymiary (13x5 m) odwołują się do daty zamachu na Placu Św. Piotra w Rzymie. Wewnątrz w ołtarzu znajduje się wizerunek matki Bożej modlącej się do niej Ojca Świętego, namalowany przez Jana Brońkę według projektu Stefana jakubowskiego. Znajduje się tu także tron papieski, na którym zasiadał Jan Paweł II w Skoczowie 22 maja 1995 r. Obok kaplicy stoją: wspomniany wyżej „Krzyż Ludziom Gór” wzniesiona w 2001 r. dzwonnica oraz budynek gospodarczy. Również w 2001 r. odsłonięty został pomnik Jana Pawła II ufundowany przez anonimowa rodzinę z Andrychowa. Ponadto na terenie sanktuarium znajdują się kapliczki z płaskorzeźbionymi stacjami drogi krzyżowej wykonanymi przez Lesława Najbora, kilka innych kapliczek (m.in. z figurami Matki Bożej i św. Maksymiliana Marii Kolbego) oraz głaz poświęcony pamięci ofiar Katynia i osób, które zginęły w katastrofie samolotu prezydenckiego pod Smoleńskiem w 2010 r.